Odżywianie jest ważną częścią dobrego samopoczucia i zdrowia konia. Zbilansowana dieta zawiera wystarczającą ilość energii, białka, witamin i minerałów, z których każdy pełni ważną funkcję w organizmie. Odpowiednia dawka pokarmowa jest zatem ważna, aby zaspokoić te codzienne potrzeby. Jak jednak zapewnić, by racja żywieniowa konia spełniała jego codzienne potrzeby żywieniowe?
Potrzeby konia
Każdy koń ma dzienne zapotrzebowanie na określoną ilość energii, białka, witamin i minerałów. Zapotrzebowanie konia zależy od kilku czynników (rysunek 1). Ruch jest jednym z czynników wpływających na dzienne potrzeby żywieniowe konia. Koń, który jest lekko jeżdżony, ma mniejsze zapotrzebowanie na składniki odżywcze, aby utrzymać ciało, w porównaniu z koniem, który porusza się intensywnie częściej 1. Wiek również wpływa na potrzeby 2. Młody koń ma wyższe zapotrzebowanie na białka i minerały ważne dla wzrostu ciała i mięśni w porównaniu z dorosłym koniem, który jest już w pełni rozwinięty. Dlatego ważne jest, aby regularnie sprawdzać, czy dawka pokarmowa odpowiada potrzebom konia, ponieważ te czynniki również mogą ulec zmianie.
Rysunek 1: Czynniki wpływające na potrzeby konia
Body Condition Score (BCS)
Zapotrzebowanie konia na składniki odżywcze jest obliczane na podstawie jego (pożądanej) masy ciała. Dlatego też masa ciała jest również ważnym czynnikiem wpływającym na dzienne zapotrzebowanie konia 3. Korzystając z oceny kondycji ciała (BCS), masa ciała konia jest szacowana i monitorowana. Ponadto BCS wskazuje, czy dawka pokarmowa zawiera wystarczającą ilość energii, a zatem jest dobrym miernikiem do wykorzystania. Jeśli BCS jest niski, koń nie otrzymuje wystarczającej ilości energii z dawki pokarmowej. Zbyt wysoki BCS wskazuje, że racja zawiera nadmiar energii, którą organizm następnie magazynuje w postaci tkanki tłuszczowej. Dlatego ważne jest monitorowanie masy ciała za pomocą BCS i dostosowywanie dawki pokarmowej w razie potrzeby. Więcej informacji na temat masy ciała, BCS i dawek pokarmowych można znaleźć na blogu „Zarządzanie i utrzymanie masy ciała koni”.
Podstawa dawki pokarmowej: pasza objętościowa
Podstawą dawki pokarmowej jest pasza objętościowa. Konie są z natury zwierzętami pasącymi się i pasą się około 14 do 16 godzin dziennie 4. Dlatego ważne jest, aby koń miał dostęp do wystarczającej ilości paszy objętościowej przez cały dzień, aby mógł wykonywać te same czynności. Pasza objętościowa jest również ważna dla zdrowia układu pokarmowego, zwłaszcza jelit. Jest również niezbędna dla zdrowia żołądka i zaleca się, aby koń nie był pozbawiony dostępu do paszy objętościowej przez więcej niż 4 do 6 godzin 5. Pozostawienie konia bez dostępu do paszy objętościowej przez zbyt długi czas może skutkować rozwojem wrzodów żołądka (więcej informacji na ten temat można znaleźć na blogu poświęconym wrzodom żołądka). Ponadto koń pochłania około 60-70% całkowitej dziennej energii z paszy objętościowej. Stosowana zasada to co najmniej 1,5% masy ciała konia w kilogramach paszy objętościowej. Dla konia o wadze 600 kg oznacza to, że powinien on otrzymywać co najmniej 9 kg paszy objętościowej dziennie. Istnieją różne rodzaje pasz objętościowych, a jakość i ilość składników odżywczych różni się w zależności od rodzaju lub opakowania paszy objętościowej. Analiza paszy objętościowej sprawdza zawartość składników odżywczych w paszy objętościowej. Pasza objętościowa często nie zawiera wystarczającej ilości witamin i minerałów, aby zaspokoić potrzeby konia, dlatego oprócz paszy objętościowej stosuje się koncentraty i suplementy. Analiza paszy objętościowej daje również lepszy wgląd w ilość zawartych w niej składników odżywczych, co pozwala na bardziej precyzyjne sformułowanie dawki pokarmowej w oparciu o potrzeby konia.
Różne rodzaje pasz
Istnieją różne rodzaje paszy, z których można skomponować dawkę pokarmową dla konia. Pasza objętościowa obejmuje na przykład siano, kiszonkę, lucernę i trawę. Wybór rodzaju paszy objętościowej zależy od kilku czynników. Największą różnicą między sianem a kiszonką jest czas schnięcia trawy po jej skoszeniu. Ponadto kiszonka jest pakowana w folię. Zawartość suchej masy w sianie jest również wyższa niż w kiszonce. Dlatego też, jeśli koń jest wrażliwy na kurz, lepiej wybrać kiszonkę. Trawa to rodzaj paszy objętościowej, do której konie mają dostęp głównie wiosną i latem. Trawa zawiera więcej składników odżywczych w porównaniu do innych rodzajów paszy objętościowej. Jednak może również zawierać więcej cukru (fruktanów), przez co nie zawsze jest odpowiednia dla niektórych koni. Dlatego ważne jest zarządzanie spożyciem trawy i uwzględnienie zawartości fruktanów w trawie (patrz spożycie trawy na blogu).
Istnieją również różne rodzaje koncentratów, takie jak musli i granulki. Skład koncentratu zależy od celu żywienia i ilości wysiłku wkładanego przez konia. Istnieją koncentraty opracowane specjalnie dla koni rekreacyjnych, które zawierają mniej energii, białka, witamin i minerałów. Istnieją również koncentraty przeznaczone dla koni sportowych i dlatego zawierają więcej składników odżywczych, aby zaspokoić te potrzeby konia. Istnieją również koncentraty produkowane dla ciężarnych lub karmiących klaczy lub młodych rosnących źrebiąt.
Suplementy są dodawane do dawki pokarmowej konia w celu wsparcia organizmu poprzez dostarczenie składników, których dawka pokarmowa nie zawiera lub nie jest wystarczająca, aby zapewnić organizmowi dodatkowe wsparcie. Istnieją różne rodzaje suplementów, z których każdy oferuje inny rodzaj wsparcia dla konia. Na przykład, suplement witaminowo-mineralny może być stosowany jako uzupełnienie dawki paszy objętościowej, ponieważ nie zawiera ona wystarczającej ilości witamin i minerałów, aby zaspokoić potrzeby konia. Suplementy te nie zawierają dodatkowej energii, dzięki czemu są odpowiednie dla koni, które nie ćwiczą dużo i otrzymują wystarczającą ilość energii i białka z paszy objętościowej. Istnieją również suplementy, które wspierają ścięgna i stawy konia, układ trawienny, kopyta lub układ odpornościowy.
Dlaczego odpowiednia dawka pokarmowa jest ważna?
Składniki odżywcze w dawce pokarmowej konia pełnią ważną funkcję w organizmie. Energia jest wykorzystywana do utrzymania ciała, różnych procesów metabolicznych i jest używana jako paliwo podczas intensywnych ćwiczeń. Białka są ważne dla wzrostu ciała oraz zdrowej i silnej masy mięśniowej. Ponadto witaminy i minerały również pełnią ważną funkcję w organizmie. Określona ilość tych składników odżywczych jest potrzebna, aby mogły one pełnić określone funkcje w organizmie. Zbyt mała lub zbyt duża ilość tych składników odżywczych może zatem wpływać na zdrowie konia. Każdy koń jest inny i ma inne potrzeby żywieniowe, co również sprawia, że ważne jest, aby stworzyć odpowiednią dawkę pokarmową dla każdego konia.
Jeśli masz trudności z ułożeniem dawki pokarmowej lub nie jesteś pewien, czy dawka spełnia potrzeby twojego konia, zaangażuj dietetyka, który udzieli ci porady i pomoże ułożyć odpowiednią dawkę.
Odniesienia
1. Ellis, A.D. (2013) Chapter 5 - Energy systems and requirements. In: Geor, R.J., Harris, P.A., & Coenen, M., (Eds.). Equine Applied and Clinical Nutrition. Saunders Elsevier: China.
2. Siciliano, P.D. (2002) Nutrition and feeding of the geriatric horse. Veterinary Clinics of North America: Equine Practice, 18(3):491-508.
3. Dunnett, C.E. (2013) Chapter 23 - Ration evaluation and formulation. In: Geor, R.J., Harris, P.A., & Coenen, M., (Eds.). Equine Applied and Clinical Nutrition. Saunders Elsevier: China.
4. Krishona, L., Siciliano, P.D., Sheaffer, C.C., McIntosh, B., Swinkler, A.M., Williams, C.A. (2017) A Review of Equine Grazing Research Methodologies. Journal of Equine Veterinary Science, 51:92-104.
5. Luthersson, N., Nielsen, K.H., Harris, P., Parkin, T.D.H. (2009) Risk factors associated with equine gastric ulceration syndrome (EGUS) in 201 horses in Denmark. Equine Veterinary Journal, 41(7):625-630.
Comments