Na wolności konie pasą się około 14–16 godzin dziennie. Dzięki temu jedzą stale małe porcje paszy objętościowej, co utrzymuje ich układ trawienny w ruchu. Układ trawienny jest zatem przystosowany do tego sposobu żywienia. Czasami jednak, na przykład ze względu na wzrost masy ciała, nie jest możliwe zapewnienie koniowi dostępu do pastwiska przez 14–16 godzin dziennie lub podanie paszy objętościowej ad libitum. Dzięki obecnym systemom zarządzania większość koni przebywa również w stajni w nocy i otrzymuje porcję paszy objętościowej z ziemi. Często zdarza się, że konie zjadają paszę zbyt szybko, przez co zostają bez jedzenia, co jest niekorzystne dla ich układu trawiennego. Aby zapewnić koniowi dłuższy czas spożywania paszy i uniknąć długich okresów bez jedzenia, stosuje się „slow feeder” lub siatkę na siano.
Znaczenie wystarczającej ilości paszy objętościowej
Pasza objętościowa stanowi podstawę diety konia i jest ważna dla zdrowego i prawidłowo funkcjonującego układu trawiennego. Zawiera również włókno, które jest fermentowane w jelitach do kwasów tłuszczowych lotnych. 60–70 % dziennej energii pochodzi z tych kwasów tłuszczowych 1. Włókno jest zatem ważnym źródłem energii dla konia 2. Kwasy tłuszczowe lotne są również niezbędne do składu flory jelitowej. Zdrowa flora jelitowa jest niezbędna do optymalnego funkcjonowania i zdrowia jelit 3. Ponadto flora jelitowa odpowiada za fermentację włókien. Aby zapewnić koniowi wystarczającą ilość paszy objętościowej, powinien on otrzymywać co najmniej 1,5 % swojej masy ciała w kilogramach paszy objętościowej. Oznacza to, że koń ważący 600 kg musi otrzymywać co najmniej 9 kg paszy objętościowej dziennie.
Oprócz tego, że pasza objętościowa jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania jelit, jest również ważna dla żołądka konia. Konie gryzą paszę objętościową dłużej i częściej niż paszę koncentratową, co prowadzi do większej produkcji śliny w jamie ustnej. Ślina zawiera substancję, która neutralizuje kwas żołądkowy 4. Kwas żołądkowy może stać się bardzo kwaśny, a dzięki działaniu buforującemu tej substancji, kwas staje się mniej kwaśny. Ponadto pasza objętościowa ma również zdolność do wchłaniania i usuwania nadmiaru kwasu żołądkowego 5. Jeśli kwas żołądkowy stanie się zbyt kwaśny, mogą wystąpić owrzodzenia żołądka. Jest to bolesne i negatywnie wpływa na zdrowie oraz wydajność konia. Jeśli koń nie ma dostępu do paszy objętościowej przez zbyt długi czas, dłużej niż 4–6 godzin, zwiększa się ryzyko wystąpienia owrzodzeń żołądka. Konie jedzą naturalnie małe porcje paszy przez cały dzień, co powoduje stałą produkcję śliny i buforowanie kwasu żołądkowego. Dzięki temu układ trawienny, szczególnie jelita, pozostaje w ciągłym ruchu. Jednak nie zawsze jest możliwe (np. w nocy, gdy stoją w stajni) zapewnienie koniowi częstego podawania małych porcji paszy objętościowej. W takim przypadku można użyć siatki na siano lub slow feeder, aby konie jadły wolniej i miały dłuższy czas spożywania paszy.
Użycie siatki na siano w celu wydłużenia czasu jedzenia
Jak wspomniano wcześniej, konie pasą się przez większość dnia. Pozwala im to na częste spożywanie małych porcji jedzenia i wykonywanie naturalnych zachowań. Uprawianie tego zachowania związane z poszukiwaniem pożywienia jest ważne dla zdrowia i dobrostanu konia 6. Czasami jednak nie jest możliwe zapewnienie koniowi stałego dostępu do pastwiska, częstego podawania małych porcji paszy objętościowej lub podawania paszy objętościowej ad libitum. Ponadto, kiedy konie jedzą paszę z ziemi, w swojej naturalnej pozycji, robią to szybciej. Aby wydłużyć czas spożywania paszy objętościowej i zapewnić, że koń będzie spożywał mniejsze porcje, można użyć siatki na siano.
Istnieje wiele rodzajów siatek na siano, na przykład z mniejszymi lub większymi otworami, które wpływają na czas jedzenia koni. Lundqvist & Müller (2022) wykazali w badaniach, że całkowity czas jedzenia paszy objętościowej został wydłużony do 1,5 razy dzięki użyciu siatki na siano w porównaniu do podawania paszy z ziemi. Otwory w siatkach użytych w tym badaniu miały rozmiar 3,5 cm na 3,5 cm 7. Kiedy konie jadły paszę z ziemi, zajmowały około pół godziny na zjedzenie 1 kg suchej masy. Ponadto, Ellis et al. (2015) wykazali, że używanie wielu punktów karmienia (w tym kilku siatek na siano) w stajni wydłuża czas spożywania paszy objętościowej i powoduje, że koń dłużej kończy jedną porcję paszy 8. Inne badania przeprowadzone przez Ellis et al. (2015) pokazały, że stosowanie siatek z małymi otworami (25-30 mm) powodowało, że konie potrzebowały 5 minut więcej na zjedzenie 1 kg paszy w porównaniu do siatek z większymi otworami (75 mm). Ponadto mniejsze siatki powodowały, że całkowity czas jedzenia paszy rozkładał się bardziej równomiernie przez cały okres testowy 9. Wyniki badań Ragnarsson et al. (2024) pokazały, że stosowanie siatek na siano z otworami 10 cm na 10 cm sprawiało, że konie spędzały o 13% więcej czasu na paszy objętościowej (12 minut na kg suchej masy) w porównaniu do karmienia paszą z ziemi 10.
DeBoer et al. (2024) odkryli, że stosowanie siatek na siano pomagało lepiej utrzymać wagę ciała konia w porównaniu do karmienia paszą objętościową z ziemi. W dwuletnim badaniu konie zostały podzielone na dwie grupy, przy czym grupa bez siatek na siano średnio przybrała 20 kg w trakcie badania, a grupa z siatkami na siano średnio straciła 23 kg. Spowodowało to średnią różnicę w wadze ciała między grupami wynoszącą 43 kg 11. Obie grupy koni miały nieograniczony dostęp do paszy objętościowej w tym badaniu.
Dlatego użycie siatek na siano pomaga wydłużyć czas spożywania paszy przez konia, co oznacza, że potrzebuje on więcej czasu na zjedzenie jednej porcji paszy objętościowej. Przy użyciu siatki na siano ważne jest, aby zawiesić ją na odpowiedniej wysokości w stajni. Jak wspomniano wcześniej, naturalna pozycja konia to głowa skierowana w dół. Zawieszenie siatki za wysoko może utrudnić koniowi jej sięganie. Ponadto cząsteczki kurzu z paszy mogą dostawać się do nosa i oczu konia, jeśli siatka jest zawieszona za wysoko. Ponieważ drogi oddechowe i oczy są wrażliwe na drobne cząsteczki kurzu, nie zaleca się zawieszania siatki za wysoko. Nie powinna być również zawieszona zbyt nisko, ponieważ może to być niebezpieczne dla koni z kopytami.
Sposób, w jaki koń je paszę z siatki, zależy również od rodzaju paszy objętościowej w siatce. Pasza o wyższej zawartości wilgoci, taka jak kiszonka, sprawia, że koń ciągnie mocniej za siatkę, co wywiera nacisk na jego szkielet 12. Może to również wpływać na zęby konia. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć wpływ siatek na siano oraz siły ciągu na szkielet i zęby koni.
Ogólnie rzecz biorąc, stosowanie siatek na siano jest doskonałym sposobem na wydłużenie czasu jedzenia przez konia, wspierając i poprawiając zdrowie jego układu trawiennego. Ponadto mają one pozytywny wpływ na masę ciała i kondycję konia.
Referencje
Bergman, E.N. (1990) Energy contributions of volatile fatty acids from the gastrointestinal tract in various species. Physiological Reviews, 70(2): 567-590.
Argenzio, R.A., Southworth, M., Stevens, C.E. (1974) Sites of organic acid production and absorption in the equine gastrointestinal tract. American Journal of Physiology, 226(5): 1043-150.
Julliand, V., Grimm, P. (2016) Horse species symposium: The microbiome of the horse hindgut: History and current knowledge. Journal of Animal Science, 94(6): 2262-2274.
Luthersson, N., Jenifer, N.A. (2013). Equine Applied and Clinical Nutrition Chapter 34 - Gastric ulceration. In: Geor, R.J., Harris, P.A., & Coenen, M., (Eds.). Equine Applied and Clinical Nutrition. Saunders Elsevier: China.
Sykes, B.W., Jokisalo, J.M. (2015). Rethinking equine gastric ulcers syndrome: Part 2 - Equine squamous gastric ulcer syndrome (ESGUS). Equine Veterinary Education, 27(5):264-268.
Goodwin, D., Davidson, H.P.B., Harris, P. (2002) Foraging enrichment for stabled horses: effects on behaviour and selection. Equine Veterinary Journal, 34(7):686-691.
Lundqvist, H., Mülller, C.E. (2022) Feeding time in horses provided roughage in different combinations of haynets and on the stable floor. Applied Animal Behaviour Science, 253:1-5.
Ellis, A.D., Redgate, S., Zinchenko, S., Owen, H., Barfoot, C., Harris, P. (2015) The effect of presenting forage in multi-layered haynets and at multiple sites on night time budgets of stabled horses. Applied Animal Behaviour Science, 171:108-116.
Ellis, A.D., Fell, M., Luck, K., Gill, L., Owen, H., Briars, H., Barfoot, C., Harris, P. (2015) Effect of forage presentation on feed intake behaviour in stabled horses. Applied Animal Behaviour Science, 165:88-94.
Ragnarsson, S., Víkingsdóttir, S.V., Stefánsdóttir, G.J.(2024) Initial Impact of Different Feeding Methods on Feed Intake Time in Stabled Icelandic Horses. Animals, 14(1211):1-9.
DeBoer, M., Keener, L., Layeux-Parks, J., Scheuller, O. (2024) Effect of hay nets on horse bodyweight, body condition score, hay usage, and dental health in mature adult horses. Journal of Equine Veterinary Science, 136(3):105051.
Hodgson, S., Bennett-Skinner, P., Lancaster, B., Upton, S., Harris, P., Ellis, A.D. (2022) Posture and Pull Pressure by Horses When Eating Hay or Haylage from a Hay Net Hung at Various Positions. Animals, 12(2999):1-18.
Comments