De basis van het rantsoen van het paard bestaat uit hoog kwalitatief ruwvoer. Het grootste deel van de totale hoeveelheid energie die het paard opneemt vanuit het voer, is afkomstig van de vertering van vezels in het ruwvoer. Echter kan onhygiënisch ruwvoer, van een lage kwaliteit, veel stof bevatten waar de luchtwegen van het paard niet tegen kunnen. Hierdoor kunnen paarden chronische ziekten ontwikkelen die vervolgens effect hebben op de gezondheid en prestaties van het paard.
De Luchtwegen van het Paard
Het ademhalingssysteem van het paard bestaat uit de neus, mond, keelholte, strottenhoofd, luchtpijp, bronchiën, longblaasjes en de longen 1. De voornaamste functie van de luchtwegen is om het lichaam van zuurstof te voorzien en koolstofdioxide uit het lichaam af te voeren. Als het paard adem haalt dan neemt het paard ongeveer 4 tot 5 liter lucht op 2. Echter is de totale capaciteit van de longen veel groter, ca. 42 liter 3. Het lichaam vereist zuurstof voor de productie van energie. Energie is belangrijk voor het onderhoud van het lichaam, metabolische processen en werkt als brandstof voor de spieren wanneer het paard gaat bewegen. Wanneer het paard gaat bewegen heeft het lichaam daarom een hogere behoefte aan zuurstof waardoor het paard meer lucht inademt wanneer het lichaam actief gaat bewegen 4. Onderzoek heeft aangetoond dat stap en draf weinig effect heeft op de ademhaling van het paard. Voornamelijk galop heeft een effect op de ademhaling en zorgt ervoor dat het paard meer lucht in gaat ademen 5.
Het Effect van Ruwvoer op de Luchtwegen van het Paard
De luchtwegen van het paard zijn ook een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. De luchtwegen zijn onderdeel van het aangeboren immuunsysteem wat als eerste reageert op het binnen dringen van ziekteverwekkers. Als er ziekteverwekkers de luchtwegen binnen komen zal het lichaam hierop reageren om de ziekteverwekker onschadelijk te maken 6. Wanneer er kleine (stof)deeltjes de luchtwegen binnen komen reageren de luchtwegen hier ook op wat een effect heeft op de gezondheid van het ademhalingsstelsel. Ruwvoer van mindere kwaliteit kan veel stof bevatten wat het paard vervolgens inademt.
Grotere stofdeeltjes die de luchtwegen binnen komen, worden door het ademhalingsstelsel opgeruimt. Stofdeeltjes die kleiner zijn komen terecht in de longblaasjes waar ze vervolgens een ontstekingsreactie veroorzaken 7. In de longblaasjes vindt de uitwisseling van zuurstof en de afvalstoffen plaats en heeft dus een belangrijke functie in het lichaam. Het inademen van kleine stofdeeltjes, bijvoorbeeld afkomstig van ruwvoer van een slechte kwaliteit, heeft een invloed op de gezondheid van de luchtwegen van het paard wat vervolgens zorgt voor symptomen zoals niezen of hoesten.
Als paarden tussen de 5 en 7 uur worden blootgesteld aan stof heeft dit nog geen gevolgen voor de gezondheid van het paard 8. Wanneer het paard tijdig in een schonere omgeving komt, kunnen de luchtwegen zich herstellen. Maar als een paard voor een langere periode stof vanuit de omgeving inademt, wat de luchtwegen irriteert, bestaat de kans dat het paard een chronische luchtweg ziekte ontwikkelt 9. Symptomen van chronische luchtweg ziektes zijn hoesten, niezen, overmatige productie van slijm, verminderde prestaties en moeilijker ademhalen.
Ruwvoer en Management ter Ondersteuning van de Gezondheid van de Luchtwegen
Ruwvoer is de basis van het rantsoen van het paard en dus een belangrijk onderdeel van het dieet. Er zijn verschillende soorten ruwvoer zoals hooi, kuil, luzerne en bietenpulp. Daarnaast varieert de kwaliteit van het ruwvoer. Zoals eerder aangegeven kan slechte kwaliteit ruwvoer veel stof bevatten wat een effect heeft op de luchtwegen van het paard. Daarom is het van belang om ervoor te zorgen dat het ruwvoer dat je je paard voert van een goede kwaliteit is. Daarnaast zijn er ook meerdere manieren om ervoor te zorgen dat het ruwvoer minder stoffig wordt.
In plaats van hooi, wat vaker meer stof bevat doordat het droger is, kan er worden gekozen voor kuil. Kuil is een soort ruwvoer dat na het maaien van gras gedeeltelijk wordt gedroogd en daarna wordt verpakt in plastic 10. In kuilvoer vindt een fementatieproces plaats onder invloed van zuurstof wat wordt geremd door het in plastic te verpakken. Hierdoor blijft kuil langer houdbaar. Doordat kuil minder lang droogt dan hooi, is kuil natter waardoor het droge stof gehalte lager is en het ruwvoer minder stof bevat 10. Daarom is kuil een goed alternatief voor paarden die luchtweg klachten hebben en gevoelig zijn voor stof of om klachten te voorkomen.
Aanpassingen van het management van het paard zorgen ervoor dat luchtweg klachten worden voorkomen of symptomen van paarden met chronische klachten worden verminderd. Soms is het niet mogelijk om ruwvoer van een hoge kwaliteit te selecteren en bevat het ruwvoer toch veel stof. Een veel gebruikt management methode is om het ruwvoer in water te weken om zo de hoeveelheid stof te minderen. Hoewel deze methode er inderdaad voor zorgt dat het ruwvoer minder stoffig wordt, zorgt dit er ook voor dat de hoeveelheid nutriënten in het voer verminderd 11. Daarnaast is door middel van onderzoek aangetoond dat de hoeveelheid bacteriën in het ruwvoer door deze methode vermeerdert 11. Studies hebben aangetoond dat het stomen van hooi een betere optie is om stof in het ruwvoer te minderen maar er ook voor te zorgen dat het ruwvoer de nutriënten behoudt 12. In tegenstelling tot het weken van ruwvoer heeft stomen dus geen effect op de kwaliteit van het ruwvoer.
Het is dus belangrijk om de omgeving van het paard zo hygiënisch mogelijk te houden en te zorgen dat het paard zo min mogelijk stof in kan ademen. Er zijn meerdere manieren om stof in de omgeving van het paard en het ruwvoer te minderen. Dit heeft een positief effect op de gezondheid van de luchtwegen van het paard en op de prestaties van het paard.
Referenties
1. Lekeux, P., Art, T., & Hodgson, D. R. (2014). The respiratory system: Anatomy,
physiology, and adaptations to exercise and training. In Hodsen, D. R. & Rose, R.J. The
Athletic Horse: Principles and Practice of Equine Sports Medicine: Second Edition. WB
Saunders: Philadelphia, USA.
2. McGorum, B. C., Ellison, J., & Cullen, R. T. (1998). Total and respirable airborne dust
endotoxin concentrations in three equine management systems. Equine Veterinary
Journal, 30(5): 430-434.
3. Robinson, N. E. (2003). Chapter 2 - How horses breathe: The respiratory muscles and
the airways. . In: McGorum, B. C., Dixon, P. M., Robinson, E. N., & Schumacher, J. (Eds.)
Equine Respiratory Medicine and Surgery. Saunders Elsevier: China.
4. Franklin, S. H., van Erck-Westergren, E., & Bayly, W. M. (2012). Respiratory responses to
exercise in the horse. Equine Veterinary Journal, 44(6): 726-732.
5. Robinson, N. E. (1985). Respiratory adaptations to exercise. The Veterinary Clinics of
North America. Equine Practice, 1(3): 497–512.
6. Ganesan, S., Comstock, A. T., & Sajjan, U. S. (2013). Barrier function of airway tract
epithelium. Tissue Barriers, 1(4): 1-9.
7. Auger, E. J., & Moore-Colyer, M. J. S. (2017). The Effect of Management Regime on
Airborne Respirable Dust Concentrations in Two Different Types of Horse Stable
Design. Journal of Equine Veterinary Science, 51: 105-109.
8. Leclere, M., Lavoie-Lamoureux, A., & Lavoie, J. P. (2011). Heaves, an asthma-like disease
of horses. Respirology, 16(7): 1027-1046.
9. Séguin, V., Lemauviel-Lavenant, S., Garon, D., Bouchart, V., Gallard, Y., Blanchet, B.,
Diquelou, S., Personeni, E., Gauduchon, P., & Ourry, A. (2010). Effect of agricultural and
environmental factors on the hay characteristics involved in equine respiratory disease.
Agriculture, Ecosystems and Environment, 135(3): 206-215.
10. Clements, J. M., & Pirie, R. S. (2007). Respirable dust concentrations in equine stables.
Part 1: Validation of equipment and effect of various management systems. Research in
Veterinary Science, 83(2): 256-262.
11. Moore-Colyer, M. J. S. (1996). Effects of soaking hay fodder for horses on dust and
mineral content. Animal Science, 63(2): 337-342.
12. Moore-Colyer, M. J. S., Taylor, J. L. E., & James, R. (2016). The Effect of Steaming and
Soaking on the Respirable Particle, Bacteria, Mould, and Nutrient Content in Hay for
Horses. Journal of Equine Veterinary Science, 39 39:62-68.
Comments