In het wild grazen paarden ongeveer 14 tot 16 uur per dag. Hierdoor eten paarden constant kleine porties ruwvoer waardoor het spijsverteringsstelsel in beweging blijft. Het spijsverteringsstelsel is daarom hierop aangepast. Soms is het alleen niet mogelijk, door bijvoorbeeld toename van lichaamsgewicht, om het paard 14 tot 16 uur toegang te geven tot een grasweide of te voorzien van ad libitum ruwvoer. Door middel van de huidige management systemen staan de meeste paarden daarnaast ’s nachts binnen en krijgen een portie ruwvoer aangeboden vanaf de grond. Het komt alleen vaak voor dat paarden het ruwvoer te snel op hebben en hierdoor zonder komen te staan wat niet goed is voor het spijsverteringsstelsel van het paard. Om ervoor te zorgen dat het paard langer over ruwvoer doet om zo lange periodes zonder voer te voorkomen wordt gebruik gemaakt van een “slowfeeder” ofwel hooinet.
Het Belang van Voldoende Ruwvoer
Ruwvoer is de basis van het rantsoen van het paard en is onder andere belangrijk voor een gezond en goed functionerend spijsverteringsstelsel. Daarnaast bevat het vezels die in de darmen gefermenteerd worden tot vluchtige vetzuren. Van de dagelijkse hoeveelheid energie die het paard opneemt vanuit het voer, is 60 tot 70% afkomstig van deze vluchtige vetzuren 1. Vezels zijn daarom een belangrijke bron van energie voor het paard 2. Deze vluchtige vetzuren zijn ook nodig voor de compositie van de darmflora. Een gezonde darmflora is essentieel voor optimale werking en gezondheid van de darmen 3. Daarnaast is de darmflora ook verantwoordelijk voor de fermentatie van vezels. Om het paard te voorzien van voldoende ruwvoer moet het paard minimaal 1,5% van zijn of haar lichaamsgewicht in kilogram ruwvoer krijgen. Dat betekent dat een paard van 600kg minimaal 9kg ruwvoer per dag gevoerd moet krijgen.
Naast dat ruwvoer essentieel is voor een gezonde darmfunctie is het ook belangrijk voor de maag van het paard. Paarden kauwen langer en vaker op ruwvoer in vergelijking tot bijvoorbeeld krachtvoer, waardoor er meer speeksel in de mond wordt geproduceerd. Speeksel bevat een stof die het maagzuur in de maag neutraliseert 4. Maagzuur kan namelijk erg zuur worden en door de bufferende werking van dit stofje wordt het maagzuur dus minder zuur. Daarnaast heeft ruwvoer ook het vermogen om overtollig maagzuur op te nemen en af te voeren 5. Als het maagzuur te zuur wordt kunnen maagzweren ontstaan. Dit is pijnlijk en heeft een negatief effect op de gezondheid en op de prestaties van het paard. Als het paard te lang geen toegang heeft tot ruwvoer, langer dan 4 tot 6 uur, wordt de kans op het ontstaan van maagzweren groter. Van nature eten paarden gedurende de dag frequent kleine porties voer waardoor ze constant speeksel produceren en het maagzuur wordt gebufferd . Hierdoor blijft het spijsverteringsstelsel, met name de darmen, constant in beweging. Echter is het niet altijd haalbaar (bijvoorbeeld ’s nachts als ze op stal staan) om het paard vaak van kleine porties ruwvoer te voorzien. Hierdoor kan er gebruik gemaakt worden van een hooinet ofwel “slowfeeder” om ervoor te zorgen dat het paard langzamer gaat eten en langer kan doen met het gegeven ruwvoer.
Het Gebruik van een Hooinet om het Eetmoment te Verlengen
Zoals eerder benoemd grazen paarden het grootste deel van de dag. Hierdoor nemen ze frequent kleine porties voer op en oefenen ze natuurlijk gedrag uit. Het beoefenen van dit foerageergedrag is belangrijk voor de gezondheid en het welzijn van het paard 6. Soms is het echter niet mogelijk om het paard constant toegang te geven tot een grasweide, het paard te voorzien van frequent kleine porties ruwvoer of ad libitum ruwvoer aan te bieden. Daarnaast eet het paard ruwvoer vanaf de grond, in de natuurlijke positie, sneller op. Om dan de opname van het aangeboden ruwvoer te verlengen en ervoor te zorgen dat het paard telkens kleine beetjes voer opneemt, kan er gebruik worden gemaakt van een hooinet.
Er zijn verschillende soorten hooinetten, bijvoorbeeld met kleine of grotere gaten, die effect hebben op de eettijd van het paard. Lundqvist & Müller (2022) toonde door middel van een studie aan dat de totale eettijd van ruwvoer tot wel 1,5 keer verlengd werd door het gebruik van een hooinet in vergelijking tot het voeren van ruwvoer vanaf de grond. De grootte van de gaten van de hooinetten die gebruikt werden tijdens deze studie waren 3,5 bij 3,5 cm 7. Wanneer paarden ruwvoer van de grond aten deden ze ongeveer een half uur over een kilogram droge stof. Daarnaast toonde Ellis et al. (2015) aan dat het gebruik van meerdere voerpunten (onder andere met meerdere hooinetten) in de stal ervoor zorgt dat opname van ruwvoer ook wordt verlengd en het langer duurt voor het paard een portie ruwvoer op heeft 8. Tijdens een ander onderzoek uitgevoerd door Ellis et al. (2015) toonde resultaten aan dat door het gebruik van hooinetten, met kleine gaten (25-30mm), paarden 5 minuten langer deden over een kilogram ruwvoer in vergelijking tot ruwvoer dat werd aangeboden in netten met grotere gaten (75mm). Daarnaast zorgde de kleinere netten er ook voor dat het totale eetmoment van het paard meer verspreid werd over de gehele testperiode 9. Resultaten van de studie uitgevoerd door Ragnarsson et al. (2024) toonde aan dat door het gebruik van hooinetten met gaten van 10 bij 10 cm ervoor zorgde dat paarden 13% langer met ruwvoer deden (12 minuten per kg droge stof) in vergelijking tot het voeren van ruwvoer op de grond 10.
DeBoer et al. (2024) ondervond door middel van een studie dat door het gebruik van hooinetten het lichaamsgewicht van het paard beter te onderhouden was in vergelijking tot het voeren van ruwvoer op de grond. Gedurende een twee jaar lopende studie werden paarden verdeeld in twee groepen waarbij de groep zonder hooinetten gemiddeld 20 kg aankwam tijdens het onderzoek, terwijl de groep mét hooinetten gemiddeld 23 kg afviel. Hierdoor was er gemiddeld een verschil van 43 kg in lichaamsgewicht tussen de groepen 11. Beiden groepen paarden kregen tijdens deze studie ongelimiteerd toegang tot ruwvoer.
Het gebruik van hooinetten zorgt er dus voor het eetmoment van het paard wordt verlengd waardoor er langer wordt gedaan over een portie ruwvoer. Als er gebruik wordt gemaakt van een hooinet is het wel belangrijk om deze op een gepaste hoogte op te hangen in de stal. Zoals eerder aangegeven is het hoofd naar de grond de natuurlijke positie van het paard. Een net te hoog ophangen kan ervoor zorgen dat het paard er niet goed bij kan. Daarnaast kunnen stofdeeltjes vanuit het ruwvoer, bij het te hoog ophangen van een hooinet, in de neus en ogen van het paard terecht komen. Omdat de luchtwegen en ogen gevoelig zijn voor kleine stofdeeltjes is het te hoog hangen van een hooinet niet aan te raden. Toch moet een hooinet ook niet zo laag hangen dat het gevaarlijk is voor paarden met bijvoorbeeld hoefijzers.
De manier waarop het paard ruwvoer uit het hooinet eet is ook afhankelijk van de soort ruwvoer in het net. Ruwvoer met een hoger vochtgehalte, zoals kuil, zorgt ervoor dat het paard harder trekt aan het net waardoor er druk vrijkomt op het skelet van het paard 12. Daarnaast kan het ook effect hebben op het gebit van het paard. Hier moet echter meer onderzoek naar worden gedaan om meer te weten te komen over het effect van hooinetten en trekkracht van het paard op het skelet en het gebit.
Al met al zijn hooinetten, bij juist gebruik, een goede manier om de eettijd van het paard te verlengen om de gezondheid van het spijsverteringsstelsel te ondersteunen en bevorderen. Daarnaast heeft het ook een positief effect op het lichaamsgewicht en de body condition van het paard.
Referenties
Bergman, E.N. (1990) Energy contributions of volatile fatty acids from the gastrointestinal tract in various species. Physiological Reviews, 70(2): 567-590.
Argenzio, R.A., Southworth, M., Stevens, C.E. (1974) Sites of organic acid production and absorption in the equine gastrointestinal tract. American Journal of Physiology, 226(5): 1043-150.
Julliand, V., Grimm, P. (2016) Horse species symposium: The microbiome of the horse hindgut: History and current knowledge. Journal of Animal Science, 94(6): 2262-2274.
Luthersson, N., Jenifer, N.A. (2013). Equine Applied and Clinical Nutrition Chapter 34 - Gastric ulceration. In: Geor, R.J., Harris, P.A., & Coenen, M., (Eds.). Equine Applied and Clinical Nutrition. Saunders Elsevier: China.
Sykes, B.W., Jokisalo, J.M. (2015). Rethinking equine gastric ulcers syndrome: Part 2 - Equine squamous gastric ulcer syndrome (ESGUS). Equine Veterinary Education, 27(5):264-268.
Goodwin, D., Davidson, H.P.B., Harris, P. (2002) Foraging enrichment for stabled horses: effects on behaviour and selection. Equine Veterinary Journal, 34(7):686-691.
Lundqvist, H., Mülller, C.E. (2022) Feeding time in horses provided roughage in different combinations of haynets and on the stable floor. Applied Animal Behaviour Science, 253:1-5.
Ellis, A.D., Redgate, S., Zinchenko, S., Owen, H., Barfoot, C., Harris, P. (2015) The effect of presenting forage in multi-layered haynets and at multiple sites on night time budgets of stabled horses. Applied Animal Behaviour Science, 171:108-116.
Ellis, A.D., Fell, M., Luck, K., Gill, L., Owen, H., Briars, H., Barfoot, C., Harris, P. (2015) Effect of forage presentation on feed intake behaviour in stabled horses. Applied Animal Behaviour Science, 165:88-94.
Ragnarsson, S., Víkingsdóttir, S.V., Stefánsdóttir, G.J.(2024) Initial Impact of Different Feeding Methods on Feed Intake Time in Stabled Icelandic Horses. Animals, 14(1211):1-9.
DeBoer, M., Keener, L., Layeux-Parks, J., Scheuller, O. (2024) Effect of hay nets on horse bodyweight, body condition score, hay usage, and dental health in mature adult horses. Journal of Equine Veterinary Science, 136(3):105051.
Hodgson, S., Bennett-Skinner, P., Lancaster, B., Upton, S., Harris, P., Ellis, A.D. (2022) Posture and Pull Pressure by Horses When Eating Hay or Haylage from a Hay Net Hung at Various Positions. Animals, 12(2999):1-18.
Commentaires